31 Mart 2011 Perşembe

ÇOCUĞUNUZUN SAYGI DUYACAĞI KURALLARI NASIL KOYACAKSINIZ.

Bizim afacanla son günlerde başımız dertte. İnanılmaz bir asilik, başkaldırı ve inatlaşma durumu söz konusu. Dün akşam gittiğimiz alışveriş merkezinde bizi resmen nakavt etti! Pusetinde oturmasının imkanı yok. İllaki yürüyecek, hatta koşacak. Her mağazaya dalacak, her oyuncakçıya girip saatlerce çıkmayacak. Ona engel olmaya, kucağımıza almaya çalıştığımızda kendini yerden yere atıyor. Canı yanıyormuş gibi çığlık çığlığa ağlıyor. Dünyanın en sakin insanı olan eşim bile dün akşam çıldırdı! Nasıl çıldırmasın, çocuk öyle bir ağlıyor ki, herkes bize baktı. Dövüyoruz falan sandılar herhalde. Bir de acemi kasiyer, yanlış hesap yapıp, bütün ürünleri poşetinden çıkarıp tek tek yeniden kasadan geçirmeye çalışınca, bizimki büsbütün sıkılıp, babasının kucağından kendini aşağıya atmaya çalıştı. Bu kez ben  kasadaki onca kişi sanki benim yüzümden bekliyormuş gibi yerinden dibine girdiğimden, kasiyer kıza çıkıştım.  Zeynep bir taraftan eşimi deli etti, eşim onu uzağa götürdü, ben kasada kalakaldım. Kabus gibi bir alışverişti yani. Dur kızım diyoruz anlamıyor, sus kızım diyoruz susmuyor, hiç bir şekilde bizi dinlemiyor derken, şu yazıya rastladım. En kısa sürede uygulamaya koyacağım, bakalım ne derece başarılı olacağız:)

ÇOCUĞUNUZUN SAYGI DUYACAĞI KURALLARI NASIL KOYACAKSINIZ 
            Ebeveynler genellikle sınır koymakta sorun yaşarlar. Çocuklarımızı bebek olarak mı, yoksa mantıklı küçük insanlar gibi mi görmemiz gerektiğine bir türlü karar veremeyiz. Bu yüzden genellikle disiplin yerine mantık, nedensellik ve çatışmayı önleme teknikleri kullanıyoruz. Bu, sakin ve daha büyük çocuklarda etkilidir. Çocuklarımıza kesinlikle saygı göstermemiz gerekiyor ancak ebeveynlik her şeyi politik açıdan doğru yapmaya çalışanlar için uygun bir iş değildir.
            Nazik davranma, adil olma ve sabır gösterme kadar cesaret ve kararlılık çok önemlidir. Nezaket ve tevazu göstererek sağlam kurallar koymak sizin için bir seçenek değil bir sorumluluk. Bu yüzden gelecek birkaç yıl boyunca çocuğunuzu sürekli ödüllendirmek ama aynı zamanda cezalandırmak zorunda da kalacaksınız. Elbette ödülleriniz, cezalarınızdan fazla olacak. Her güne neşeyle, affedip unutmaya hazır olarak başlayın. Ancak gerektiğinde neşenizin yerini ebeveynlik gücüne bırakıp, ne yapılması gerekiyorsa yapmaktan kaçınmamalısınız.
              Kural koymak ayrı, bunlara uymak ayrı bir şeydir. Başarılı bir şekilde kural koymanız için;
-          UYGUN BEKLENTİLERLE BAŞLAYIN: Şiddet, riskli hareketler, kötülük ve sizin için önemli olan bazı konularda kurallarınız elbette olacak. Ancak beklentileriniz çok yüksekse bu çocuğunuza zarar verir. Evdeki kırılabilecek eşyaları kaldırarak ya da koltuğa örtü sererek evinizi çocuğunuza uygun hale getirmek, onu değiştirmeye çalışmaktan daha iyidir.
-          UYGULAYABİLECEĞİNİZDEN EMİN OLDUĞUNUZ KURALLAR KOYUN: Ebeveynin siz olduğunu biliyorum ama bir ebeveyn bile her kavgayı kazanamaz. Mesela; çocuğunuzun brokoli yemesini, dişini fırçalamasını, tuvaleti kullanmasını, özür dilemesini, paylaşmasını, korkmamasını, özür dilemesini, merdiveni çıkmasını... aynı anda sağlayamazsınız. Kazanmayacağınız savaşlar verirseniz otoritenizi kaybetmeye başlarsınız. Bunun ardından da kaos ve isyanın gelmesi kaçınılmazdır.
-          CÜMLELERİNİZ KISA VE OLUMLU OLSUN: Çok fazla sözcük aleyhinize olur.eğer çocuğunuz sizi dinlemiyorsa bunun nedeni “ kötü dinlemesi” olabilir, ama bu “kötü anlatmanızdan” da kaynaklanıyor olabilir. Yorumlarınızın kısa ve tatlı olduğuna, bunları güvenli ve eleştirmeyen bir ses tonuyla çocuğunuza aktardığınıza emin olun. “ oyuncaklar kutuya gidiyor” ya da “ oyuncaklar kutuda mutlu” deyin. Çocuğunuzun giyinmesi için “Bluz! Ayakkabı’ Şimdi!” komutunu verin. Çocuğunuza bir kuralı hatırlatmak, ona bir şey yapmasını  söylemekten daha etkili olur ve isyan etme riskini azaltır. “Koşma” ya da “Otur” komutları yerine, “Burası yürüme alanı” “Sandalyeler oturmak içindir” cümlelerini kullanabilirsiniz.
-          TUTARLI OLUN: Eğer hızlı gittiğinizde trafik cezası alsanız hızlı gitmekten vazgeçerdiniz. Ama hız limitinizi iki yüz kez aştığınız halde yalnızca bir kez ceza aldıysanız büyük ihtimalle direksiyona her geçtiğinizde hız limitinizi aşmak istersiniz.
Etkili disiplinin önünde tutarlılık ve önceden tahmin edilebilirlik vardır. Çocuğunuz kuralları çiğnediğinde ceza almadığını fark ettiğinde daha da rahat davranmaya başlayacaktır. Ama kurallarınızı tutarlı bir şekilde, her koşulda uyguladığınızda çocuğunuzun doğru ve yanlışı algılamasına yardımcı olursunuz.
-          MAKSİMUM BAŞARI İÇİN ONUN DİLİNİ KULLANIN (YUMURCAKÇA)  Mesajınızı iletmek için yumurcak-çanın dört bölümünden de faydalanın: Kısaca cümleler, tekrar, dramatik bir ses tonu, belirgin yüz ve vücut hareketleri. Mesela; çocukları otoparkta koşmak gibi tehlikeli bir hareket yaparken gördüğümde onları biraz korkutabilirsiniz. Çok endişeli gözüküp ve kaşlarınızı çatarak “ Hayır, hayır, hayır, hayır, hayır! Bak! ARABA! Tehlike ... O! Oo! Ooo!!!” diyebilirsiniz. ( Bu durumda, otomobil altında kalmak ve karşıdan karşıya geçerken iki tarafa bakmakla ilgili konuşmanızı gün içinde daha sakin olduğunuz bir zamana erteleyin)
Tehlike nedeniyle hemen harekete geçmek zorunda değilseniz önce onun hareketlerini ve duygularını dinlendirmek, çocuğunuzun da sizin duygularınıza karşı daha hassas olmasını sağlayacaktır.
Homurdanmayı ilk denediğinizde çocuğunuzun kafası karışabilir. Eğer böyle olursa ikili bir homurdanma, gürleme deneyin: önce homurdanın ama bu kez daha yüksek sesle tekrar homurdanın ve kaşlarınızı çatın. Başınızı sallayarak “Hayır. Hayır ‘ Vurmak yok! ‘ diyorum” deyin.
-          KARIŞIK MESAJLARDAN KAÇININ: Ciddiyken gülümsemeyin ya da tatlı bir ses tonu takınmayın. Çocuğunuz kuralları yıkarken gülümsüyor olabilir. Bu saygısızlık yaptığı ya da hareketini komik bulduğu anlamına gelmiyor. İçgüdüsel olarak size gülümserse, sizin de ona gülümseyeceğinizi biliyor ve sizin gülümsemeniz her şeyin hala yolunda olduğu anlamına geliyor. Karışık mesajlar yollamadığınıza emin olmak için sesinizi alçaltın ve ciddi bir yüz ifadesi takının.
-          YARATICI OLUN: Hareketli çocuklar emir almaktan nefret ederler. Bu zor çocuklarla iletişim kurarken kuralları ve yasakları daha eğlenceli ve daha az zorlayıcı bir dille söylemenin yollarını arayın! Nasıl? Fısıldamak, trampet sesi çıkarmak çocuğunuza bir yasak açıklamak üzere olduğunuzu haber vermek, komik bir şapka takmak, komik bir ses tonu kullanmak, kirli çorapların çamaşır makinesine nasıl “kendi kendilerine“ yürüdüğünü göstermek farklı seçeneklerden bazıları olabilir. Emirler vermeden mesajınızı nasıl iletebileceğinizi düşünmeye başladığınızda, bunların dışında birçok eğlenceli yol bulabilirsiniz.

KAYNAK: Başarılı Bir Çocuk Yetiştirmenin Yolları – Dr.Harvey Karp – Yakamoz Yayınları

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder